Asansör, elektrikle çalışan ve mekanik düzeneklere bağlı olarak bir ray sistemi üzerinde dikey olarak hareket eden kabinlerdir. Her makine gibi kendi amacına uygun bir çalışma prensibi vardır. Tüm asansör çeşitleri otomatik çalışan sistemlerle donatılmıştır. Bu asansörler hem insan asansörü hem de yük asansörü olarak kullanılır. Asansör kullanım amacına yönelik emniyet sistemleri ile donatılmıştır. Asansör üzerinde normal çalışma koşullarına bağlı olarak bakım, revizyon veya kontrol çalışmalarına uygun güvenlik sistemleri vardır.
Asansör bakımı, asansörün kullanılması sırasında can ve mal güvenliğini tehdit edecek bir olayla karşılaşmamak için periyodik bakım yapılması gerekir. Asansör bakımlarının aylık olarak yapılması zorunludur. Asansör bakımı, yıllık kontrolleri, servis hizmetinin denetimi, garanti ve satış sonrası hizmetleri daha iyi izlemek için periyodik kontroller düzenli olarak yapılması gereken bir uygulamadır.
Binaya yeni yapılan asansörün bakımını garanti süresi doluncaya kadar asansör imalatı yapan servis ya da firma yapmak zorundayken, garanti süresi dolduktan sonra asansör bakımının yaptırılması için başka bir servis veya asansör firmaları ile de anlaşılabilir. Ancak her zaman asansör bakımını üstlenen bir firma bulunmak zorundadır.
Asansör bakım hizmetleri yapan teknik elemanlar, asansör bakımı ile ilgili tüm yapılması gereken işlemleri yaparak, asansörün servise hazır bir durumda çalışmasını sağlamaktadırlar. Asansör aylık bakımı, asansör montajı yapan yetkili asansör servisi tarafından bakımı garanti süresi boyunca düzenli olarak yapmaları gerekmektedir.
Asansör bakımı yetkili servis tarafından iki aşamada gerçekleşir. Asansör periyodik muayene yapılırken birinci aşamada teknik elemanlar tarafından elle ve gözle asansörün durumu tespit edilirken ikinci aşamada ise asansörün bakımı için gereken işlemler yapılır.
Asansör montajı ve asansör bakımı inşaat tekniği proje, elektrik, elektronik, mekanik gibi elemanlarının bütününün birlikte olmasıdır.
Asansör Bakımı Nasıl Yapılır?
Asansör bakımı için asansör parçalarına yapılması gereken kontroller:
Asansörü taşıyan halatlar, asansör ana taşıyıcı kasnakları, tahrik kasnağı yivi, asansör kablosu, makine grubundaki dişli ve yataklar, ray pabuçları, somunlar ve cıvatalar kontrol edilir. Gevşeyen aksamlar sıkılır ve sabitleştirilir.
Aşınan ve yıpranan parçalar varsa bu parçalar yenisi ile değiştirilir veya yağlanır.
Yağ içinde çalışan parçalarının asansör motor yataklarının ve makinanın yağları kontrol edilir. Ana taşıyıcı rayların ve ağırlık raylarının yağ durumu, hidrolik tamponlar, askı halatları, kumanda anahtarları, kılavuz raylar, röleler, emniyet halatları ve emniyet tertibatının hareketli parçaları temizlenir. Sonra asansör firması tarafından tavsiye edilen yağ kullanılır.
Asansör kasnak ve asansör hız regülatörü gresörlük’ lerine gres basılır.
Makine dairesinde, asansör boşluğunda ve asansör kabin üst yüzeyinde bulunan, ve asansörün çalışmasını tehlikeye sokacak olan yabancı maddeler temizlenir.
Frenleme elemanları kontrol edilir. Asansörün sarsıntısız bir frenleme yapılabilmesi için gereken ayarlamalar yapılır.
Asansörün kat ayarlarının verilen sınırlarda olup olmadığı kontrol edilerek ayarlama yapılır.
Asansör kapılarının düzgün bir şekilde açılması ve kapanması, asansör kapısı kilitlerinin çalışması, asansör kapılarını açan pompanın (diktatör, amortisör), asansör kapısı yayları kontrol edilerek, kapıların istenilen yumuşaklıkta kapanması için ayarlama yapılır.
Asansörün röleleri ve asansörü çalıştıran, durduran kontakların basıncı kontrol edilerek yayların ayarları yapılır ve gevşek klemens vidaları sıkıştırılır.
Asansör enversör şalterinin kontaklarının ayarı, birbirine eşit uzaklıkta olacak şekilde ve değme basıncını sağlayan yayların ayarları yapılır.
Asansörün sinyal ampulleri kontrolü yapılır.
Asansöre yapılan bakım ile ilgili rapor tutularak, periyodik bakım formu doldurulur.
Asansör bakımında periyodik kontroller asansör yönetmeliği doğrultusunda asansör bakım sözleşmesi ile asansör bakım firmaları veya asansör bakım şirketleri tarafından yapılmalıdır.
Asansör Arızaları;
Bina içindeki asansörde biri kalmış ise o kişiye apartman görevlisi müdahele eder. Asansör içinde kalan kişi asansör alarm butonuna basarak veya görevliyi arayarak yardım istemelidir. Asansör bakımını yapan yetkili asansör firmasından alacağı kapı açma anahtarı ile asansörde kalan kişiyi apartman görevlisi kurtarır.
Asansörün fren balataları arıza verdiğinde asansör aşağı- yukarı kaydırıyorsa asansörün zemin ve en üst katlarda asansörde devreyi kesen elektrik devreleri bulunur. Asansör bu katları geçerse asansör arıza verebilir.
Arıza takip formuna, arıza işlenir.
Asansör bakımı ve tamiri ile bilgili ve bu alanda belli becerilere sahip teknik elemanlar gereklidir. Kat sayısı çok olan bir alışveriş merkezi için asansör ne kadar önemli ve gerekli ise Asansör Bakim Ve İşletme Yönetmeliği‘ ne uygun olarak, asansörü sağlıklı bir biçimde kuracak, farklı donanımlarının bakımlarını yapacak, asansörün devamlı çalışmasını sağlayacak asansör servisi, teknik elemanlara ihtiyaç vardır.
Yıllık Periyodik Kontrol Nedir?
Asansörün, güvenli ve işletme yönünden uygun şekilde çalıştığının tespiti için, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere bina sorumlusu tarafından yaptırılacak periyodik kontrolü, ifade eder. Asansör Bakım Ve İşletme Yönetmeliği’ne göre yapılır.